E tele lava ina tatou vaai i le moa o se moa, o ana aano ma fuamoa o loʻo i luga o la tatou laulau. Ae ui i lea, aʻo leʻi amata ona ola le moa ma le taʻavale i tulaga lelei i totonu o le falemaʻi, sa nonofo i latou i le vao, feoai solo ma tausia a latou lava meaai. O manu felelei o lenei ituaiga o manulele o loʻo ola i luga o la tatou paneta ma o nei ua avea i latou ma foafoa o vao o loʻo masani ai i tatou.
Faʻamatalaga:
Amataga
O le uluaʻi taʻua o moa vao o loʻo maua i totonu o atunuʻu o Sasae ma Saute, i nofoaga o loʻo maua ai le televise. E foliga tutusa lava ma pheasants, ae fai ma sui o ituaiga eseese o manulele, latalata i ituaiga pheasants.
O moa vao o tuaa ia o tagata uma e lauiloa i le lalolagi o moa, lea o loʻo numera nei e tusa ma le 700. Sa faʻatau fale ma sopoia, mauaina o ituaiga fou ma hybrids. I se tulaga mamā, o sui e maua i na o vevela atunuu i le natura natura, i fale tausimai ma fanua faasao.
Matou te fautuaina ia faamasani lelei i ituaiga o aano o aano o manufasi, fuamoa, aano o manu-fuamoa, faapea foi ma teuteuga, moa taugata.
O loʻo iloa o le vaomatua, poʻo, pei ona taʻua ai, o le Faletupe o Faletupe, sa faʻatau fale mo le isi 6,000 tausaga TLM. er i le itu i sautesasae o Asia, ma pe a ma le 3 afe tausaga BC. er na avea i latou ma moa ua maeʻa i Initia. O Charles Darwin na finau mai mai nei manulele na maua mai ai ituaiga uma o laumei o aiga i le taimi nei, ona o nisi oi latou e tutusa le tutusa.
O manu feʻai ma manoa e manaia tele i le aoina ma le faʻaulu. Ae peitai, o lenei ituaiga o manulele e faigata ona faʻamautu i le fale. O lenei galuega e manaʻomia ai le tele o galuega, malamalama ma tomai.
E taua! Pe a fausiaina ia moa vao i le faʻatagataotauaina, e tatau ona tuʻuina atu ia i latou se fale puipui tele e nonofo i se nofoaga tele ma le maualuga. Afai e le mafai, e tatau i manu felelei ona tipi apa o apaau i luga o apaau.
Ituaiga o moa vao
I le taimi nei e na o le fa ituaiga o moa vao i le siosiomaga masani:
- vaomatua i vaomatua - Gallus gallus (mai le lat.), Red Junglefowl (mai i le eng.);
- lanu puaʻa - Galu le atalii (mai Latina), Gray Junglefowl (mai le Igilisi);
- Ceylon jungle - Gallus lafayettei (mai Lat.), Ceylon Junglefowl (mai le Igilisi);
- lanumeamata lanumeamata po o vao vao - Gallus varius (mai le lat.), Green Junglefowl (mai le eng.).
O ituaiga e sili ona taʻutaʻua ma lauiloa o le Faletupe Fagaina o moa. Faʻafeiloaʻi manu felelei i luga o konetineta uma ma e matua taua tele le tamaoaiga i tagata, ae o lo latou aiga e manaʻomia ai taumafaiga sili.
O ituaiga uma o nei manulele e tele naua. I le ao ua latou i ai i luga o le eleele e suʻe meaai, ma o le po ua latou malolo i luga o laau. Ua latou atiaʻe lelei apaʻau ma vae, latou te felelei ma lele lelei.
O le a manaia le faitau pe aisea e pala ai moa ma pau i luga o latou vae, faapea foi ma mea e sili ona taatele o mata ma vae i moa.
I le tulaga o tulaga lamatia, e mafai e le manulele ona sola ese ma lafi i le vao, pe alu ese ma lafi i le palealii. Mo nei mafuaʻaga uma, o moa e sili ona fiafia e nonofo i vaomatua poʻo laau vao, vao vao, ma e seasea ona nofo i luga o fanua laugatasi. O le tamaʻitaʻi e tosoina se pu papaʻu lea e faʻaleleia ma teu ai fuamoa. Pipi atoa o loʻo i ai le 5-9 fuamoa. Manulele felelei e le o ni moa lelei ma faʻaipoipo i le tausaga. E vave ona tutupu mai elemene, e iai la latou lanu puipui.
Le leo o manu felelei e tutusa ma manu felelei, na o le leo leotele. Latou te fefefe i manu feʻai ma manufelelei. O le faʻamoemoe o le ola e mafai ona oʻo i le 3-5 tausaga.
E taua! I le amataga o le vaitau tafao, o le moa e fuafua lona teritori, lea na o ia ma le 3-5 hens e mafai ona i ai i lenei vaitau.O se faʻaaliga faapitoa o le gasegase vao o le i ai o pulu i luga o latou lima, lea e avea ma auupega mo le tauiviga i le va o tama i le taimi o le vaitau. Latou te faʻaogaina i fesoʻotaʻiga vavalalata, faʻamaʻaʻaina le tagata tetee.
Faletupe
Le ituaiga sili ona lauiloa, aua o le tuaa o le tele o ituaiga o moa. Faletupe foi e taua o moa vao mumu, ona o foliga vaaia o foliga vaaia. O le tama o loʻo i ai se fulufulu mūmū-auro i le pito i tua ma se lanu uliuli - ile manava. O le ulu, ua, le ua ma le pito i luga o le siʻu o lanu samasama lanu. O le moa ua i ai se mumu mūmū mumu ma se puʻu enaena. O tamaitai e le o lalelei foliga vaaia ina ia mafai ai ona latou le iloa i le vao ma nofo ai a latou fanau.
O le hens ei ai siʻusiʻusiʻu, o lona lanu e sili ona lanu enaena, o fulufulu i luga o le ua e uliuli i pito samasama. O manu felelei e laiti: o tane e oo atu i le maualuga o le 1200 g, ma moa, na o le 600-700 g.
Faitau atili e uiga i le mea e tatau ona fai pe a le maua e moa ma fufulu fuamoa, o le a le mea e fai i le tele o le lafoaʻiina o moa, aisea e moa ai e moa se solo ma le isi i le toto, e manaʻomia e se moa fuamoa e ave fuamoa pe a amata ona sosola tamaʻi totoa.
Ua latou atiae lelei maso, ma o latou tino e mafai ona taua o "taaloga". Faʻamatalaga malosi le faletupe ma e mafai ona lele lelei. Red bush jungle e fafagaina i luga o mea latou te maua i lo latou natura masani: fatu, fualaau aina, fatu, invertebrates ma e oo lava i nisi o meaola o le vertebrate. E matua leai lava ni moa, e seasea ona tumau i le nofoaga, naʻo le tulaga o le fanaina o le fanau. Latou te faia ni togi i luga o le eleele, ma i le tulaga o tulaga lamatia, latou te feoai i mea mamao.
E te iloa? O le ata o le taulautusi o mea tau tupe na faʻamauina i tupe siliva anamua. I taimi eseese, o foliga vaaia o nei manulele e mafai ona maua i luga o tupe a le setete e 16 o le lalolagi.
Ceylon
O lenei ituaiga o moa vao e maua i luga. Sri Lanka, lea na avea ai o ia ma faailoga faalemalo. I lenei itulagi, o le faitau aofai o nei moa e mataituina i le setete ma latou te taumafai e puipui. O siaki Ceylon e le sili atu i le 73 cm le maualuga, e tusa ma le 68 cm, ma le moa na o le 35 cm. Manu felelei, faʻafeiloaʻi. E i ai i aliʻi se teuteuga matagofie, o loʻo valiina i lanu moli lanu mumu i le ulu ma ua suia i le lanu uliuli, ma liliu atu i le uliuli latalata i le siʻusiʻu. O le selu o le moa a Ceylon e mumu ma se lanu samasama tele.
O manu felelei e nonofo i luga o le eleele ma 'ai fualaʻau pa'ū, fatu ma fatu o laau totō. E mafai foi ona 'aina ni iniseti eseese. Wild chick Ceylon, lagona le lamatiaga, amata ona sosolo ni leo le masani, lapataia o latou aiga e uiga i le matautia, ma sosola atu i se nofoaga saogalemu.
O ituaiga ituaiga o moa o le aiga e pei o le sultan, appenzeller, milfleur, tet, minorca, araucana, kohinquin, ma paduan ua iloga i latou foliga matagofie.
Grey
E mafai ona maua ni moa vao vao i le teritori o Initonesia. O la latou laumei e lanu enaena, o lea na latou maua ai o latou igoa. O moa moa taitasi ua i ai se mamanu matagofie. O meaola o lenei ituaiga o lanu e lanu-lanu auro. O manulele e oʻo atu i le maualuga o le 1000 g, pe tusa o le 700-900 g. O latou tino maso, o latou tino e foliga faʻalelei ma vae vae. O le tumutumu o le moa vao e faapitoa lava le ese mai lona aiga. O lana tagi ei ai le tele o gagana.
E te iloa? O le "tautala" o moa e mafai ona sili atu ma le 50 le tuufaatasiga o leo. E le gata ina latou faʻaaoga pei o latou aiga, ae faʻamatalaina faʻamatalaga, lea o loʻo galulue pea saienitisi i le faʻamalamalamaina.
Chickens e nonofo i ni aiga laiti, e manaʻo e faatulaga ni o latou i luga o le gafa o vaomatua, i vao, i fafo atu o faatoaga.
Greens
O sui o lenei ituaiga o moa e talitutusa lava ma pheasants, lea, e tusa ai ma saienitisi, latou te tutusa ituaiga. E ola manu felelei. Java ma Sunda Islands. E masani ona e mauaina le igoa o lenei ituaiga o le moa vao, ae le o se moa.
O le tino autu o le manulele e lanu uliuli ma se lanu enaena, o fulufulu mamoe mumu e ufiufi le pito i fafo o le apa. O manulele anufe ei ai le lanu o le tricolor. Rooster crest purple.
Green jungle e mafai ona lele lelei. O la latou vaalele e mafai ona umi se taimi. O le averesi o le manulele e 75 cm, o le mamafa o tagata taitoatasi, i le averesi, e 800-1000 g. E sili ona fiafia chickini e ola i le togavao ma alu e suʻe meaai i faalua, taeao ma afiafi. E mafai e tagata ona agaʻi i luga o le talafatai, o loʻo i totonu o vaomatua o vanu ma fanua o le araisa.
O chicken vao e ola i tulaga masani, ma, o le mea lea, e matua faalagolago lava i suiga o le tau ma le setete o le siosiomaga. I tausaga talu ai nei, o le faitau aofaʻi o manulele manulele ua faʻaitiitia le taua, ae o loʻo tumau pea ona ola saoloto tuaa o moa a le aiga i lo latou masaniga masani.