Fua o le gaosiga

O le pito sili ona leva i le lalolagi: o fea e sau ai le orchid, ma e manaʻomia e le fugalaau le puipuiga ma pe faʻapefea ona tausia?

O Orchid ua avea o se tasi o laau tuai i le lalolagi - o ona sui o le vao na faaali mai i le tele o miliona tausaga talu ai. I aso nei, o le orchid i lona eseesega o ituaiga o meaola e maua ai le vaega lona fitu o le eleele atoa.

Mai le tusiga o le a e aoao ai e uiga i le tala le masani ai o lenei fugalaau, e uiga i le lauʻeleʻele o le tuputupu ae, ina ua faatoa ou sau i Europa, pe faʻapefea ona faʻaalia foliga masani e aoina ai laau. E masani foi i tulafono o tausiga mo meaola i le fale.

O fea e tupu ai le fugalaau?

O laau o le Orchid na aumaia le fiafia i konetineta uma vagana ai Antarctica. O se fesili masani e fanau mai: o fea o lauiloa o epiphytic orchids (o laau e ola i luga o laau) e tupu tele? O le mea moni, o vailaʻau nei, talu ai o lenei siosiomaga e sili ona lelei mo lo latou tuputupu aʻe.

I le vavalalata lelei, e masani lava ona maua i luga o le eleele le faʻavaeina o laufanua. I le sogi-Soviet space, 49 Itu o le Orchid e mafai ona maua.

Sa faʻatautaia e saienitisi se vaevaeina o tuʻusaʻu i ni vaega se feteʻenaʻi e fa:

  1. Amerika Tutotonu, Amerika i Saute, o tuaoi o Aferika ma atunuʻu e tutusa lelei. O le maualuga o le vevela ma le faʻamafanafana o uiga o nei vaega o le mea tonu e fiafia i ai, aemaise lava epiphytic.
  2. Mauga o Mauga: Andes, mauga o Pasila, Niu Kini, Malaysia, Indonesia. O faʻalavelave iinei e sili atu le maualalo nai lo le muamua o le tau, ae o le maualuga o le ea e maualuga foi. I ia tulaga, o sui o le toetoe lava o Orchids uma e lagona le toʻa.
  3. Plateau ma steppe. E ui o nei tulaga e le lelei mo fomaʻi, latou te i ai iinei. O le tele oi latou o le terrestrial ma le epiphytic.
  4. Faʻasologa o le tau lelei. E i ai ni nai vaʻai i le mea nei ma e na o ituaiga terrestrial e faʻaalia.

O anafea na muamua aumaia ai i Europa?

Mo le taimi muamua na feiloai ai Europa ma se orchid pe a ma le 200 tausaga talu ai. O se vaaiga i le Bletia verecunda. O loʻo i ai se faʻamaoniga e faapea na aumai e le 'au Sipaniolo se togi i tua i le 1510, ae ona o le leai o se faʻalauiloaina o tausiga lelei, na mate ai laau. E mafai ona faʻaaogaina le gaosiga o togalaau i na o le 1840.

  1. O Joseph Banks o se tagata na maua le tochiditi mo Europa. Sa sili atu le fiafia o tagata Europa i ituaiga o meaola oona.
  2. I totonu o Egelani, o Eulofia alta o le uluai orchid, ma na auina mai e Dr. William Houston mai Initia i Sasaʻe.
  3. I le 1778, na aumaia ai e John Foter Phaius tancervillae ma Cymbidium ensifolium mai Saina.

Feiloai i le aiga tautupu

O se matafaioi tāua mo tafaoga i Europa na masani lelei i le aiga tupu, lea na faʻaalia mai ai le faiga e aoina ai le laau. O Princess Augusta, le tina o le Tupu George III, na faavaeina le Royal Botanic Gardens i Kew, lea na ola ai pepuni, na siomia e le tausiga a Joseph Banks. O le uluaʻi faʻamaumauga o nei laau totō na faʻaputuina e le au fai togalaau o le Royal Botanical William Aiton ma lona ataliʻi i le 1974.

Na avatu e le pule sili o William Bley le togalaau e sefululima orchids mai Initia i Sasae. O le aoina o orchids ua oʻo mai i se vaʻaiga i le au faifaatoaga amateur tamaoaiga. O lenei laau ua avea ma ituaiga o faamaoniga o le tulaga i luga o le sosaiete maualuga.

O nisi o meaola na tuʻuina mo le faʻatauvaʻa ma le aiga o Rothschild ma le aiga tupu Rusia na tauva mo le faʻatau.

Le talafaasolopito o le faʻaalia o ituaiga eseese

I aso nei, e sili atu ma le 35,000 ituaiga o vailaʻau oona, ae o le mea e sili ona ofo ai, o tagata suesue i vailaau oona o loʻo faʻaauau pea ona maua ni ituaiga fou. O le mea moni, o le laau e mafua ai le eseesega e le gata i le natura, ae faapena foi i le galue malosi a le faitau afe o faifaatoʻaga mai atunuu eseese.

I luga o le fesili pe o fea na faia ai faʻataʻitaʻiga muamua na faia e le tagata - na tali mai tusitala talafaasolopito mai Egelani. O iinei, i le 19 seneturi, ona o le fia iloa, na amata ai ona faataitai e le fai togalaau ia fugalaau o Cattley guttat ma Cattley londiguesi. Ua totogo fatu, ma o le Cattleya Hybrid o le iuga lea.

E manaʻomia se puipuiga?

E ui lava i le salalau lautele ma le eseesega o ituaiga, o le tochi e manaʻomia le puipuiga talu mai lenei faʻaola matagofie ua faʻaumatia ma le le faʻaleagaina i le natura i le faagasologa o le vaomatua ma le le talafeagai o le faatauina mai o oloa gaosi mo togafitiga faafomai. O le mataupu o le puipuiga na siitia i le faaiuga o le 19 senituri. O le ituaiga muamua na puipuia o le "tamaʻitaʻi slipper".

I le Tusi Pulu Mumu o Rusia 35 ituaiga o pepese o loo lisiina. O le tele lava o atunuu latou te taofia ituaiga vao o nei laau i togalaau togalaau, faasao ma paka a le atunuu.

I Washington i le 1973, sa latou sainia le "Feagaiga i Fefaʻatauaiga Faʻava-o-Malo o Meaola Faʻasao Fauna ma Flora (CITES)" E tusa ai ma lenei pepa faʻavae e puipuia e faalapotopotoga faʻavaomalo. Na o tuusaunoaga e faʻaaogaina ai laau fou.

O fefaʻatauaiga faaletulafono i totonu o orchids e naʻo le pemita e mafai ona faʻataunuʻu ai le atinaʻe mai le atunuu na afua mai ai, ma e tatau foi ona e maua se faatagaga e faaulufale mai ai i le atunuu e faaulufale mai ai.

Tausia ma ona foliga

I luga o fale teuoloa i aso nei e masani lava o vailaʻau o ituaiga orchid, e matuā le lelei lava i totonu o le anotusi. I le faasologa ia fiafia i le matagofie i fafo i le fale, ua lava lea e faamalieina ai manaoga faigofie:

  • Le malamalama lelei mo se orchid ua faʻasalalauina le malamalama mo le itiiti ifo ma le 12 itula.
  • O le fua o le vevela mo se potu o le togi e tatau ona i le va o le 20-27 tikeri Celsius i le ao ma le 14-24 i le po.
  • O totonu e tatau ona faatumauina le maualuga o le suamalie. E mafai ona e tuu le laau i autafa o le pusa tioata, pe tuu i autafa o le pusa orchid i vai.
  • A o faagasolo le vaitau o le fugalaau ma le tuputupu ae malosi, o le togi e manaʻomia ai le inu malosi; i le taimi atoa, e tatau ona faʻafeoloolo le vai.

O le orchid o se laau mamalu e fuga lelei i le taumalulu ma le taumafanafana.

Soo se totonu ma ona foliga vaaia e maua ai le atamai ma le tulaga ese o le apili. O le leai o ni faʻafitauli i le tausiga e faʻaopoopoina ai le lelei o le faʻamaonia i le mataupu o le filifilia o se fagafao mai sui o le fugalaau.